سبک جز یکی از غنی‌ترین، تأثیرگذارترین و آزادترین سبک‌های موسیقی دنیاست که ریشه در فرهنگ آفریقایی-آمریکایی دارد و در اوایل قرن بیستم در ایالات متحده، به‌ویژه در نیواورلئان شکل گرفت. این سبک نه‌تنها یک فرم موسیقایی، بلکه نوعی زبان بی‌کلام برای بیان احساسات، گفت‌وگو و بداهه‌پردازی است.
تاریخچه‌ی جز
موسیقی جز از ترکیب عناصر موسیقی بلوز، رَگ‌تایم (Ragtime) و موسیقی محلی آفریقایی و اروپایی به وجود آمد. در ابتدا با سازهایی مثل کلارینت، ترومپت، پیانو و بانجو اجرا می‌شد و به مرور زمان با ورود سازهایی مثل ساکسوفون، گیتار الکتریک و درام، به فرم‌های مختلفی گسترش یافت.
دهه‌های مهم:
•دهه ۱۹۲۰ (دوران طلایی جز): با ظهور هنرمندانی مانند لویی آرمسترانگ، جز به محبوبیت رسید.
•دهه ۱۹۴۰: تولد سبک بی‌باپ (Bebop) که تکنیکی‌تر، سریع‌تر و پیچیده‌تر بود.
•دهه ۱۹۵۰ و ۶۰: رشد سبک‌هایی مانند کول جز (Cool Jazz) و هارد باپ (Hard Bop)
•پس از دهه ۱۹۷۰: تلفیق جز با راک، فانک و حتی الکترونیک باعث پیدایش سبک‌هایی مانند جز فیوژن (Fusion Jazz) شد.
ویژگی‌های موسیقی جز
•بداهه‌نوازی (Improvisation): مهم‌ترین ویژگی سبک جز. اغلب نوازنده‌ها در اجرای زنده، با توجه به حس لحظه، ملودی‌های جدید می‌نوازند.
•ریتم پیچیده و سوینگ (Swing): ضرب‌ها انعطاف‌پذیرند و حس “تاب خوردن” دارند.
•هارمونی غنی: استفاده از آکوردهای پیچیده، مدولاسیون‌های غیرمنتظره و فواصل خاص.
•تنوع فرم: از فرم‌های ساده ۱۲ میزان بلوز گرفته تا ساختارهای آزاد و پیچیده در جز مدرن.
زیرسبک‌های معروف جز
•بی‌باپ (Bebop): سریع، تکنیکی، با تمرکز بر بداهه‌نوازی.
•کول جز (Cool Jazz): ملایم‌تر و آرام‌تر، با هارمونی‌های دقیق.
•هارد باپ (Hard Bop): ترکیب بی‌باپ با بلوز و گاسپل.
•جز مدرن / فیوژن: ترکیب جز با راک، الکترونیک یا حتی موسیقی جهان.
•جز لاتین: تاثیر گرفته از ریتم‌های کوبایی، برزیلی و آفریقایی.